Никола Николиќ: „Атакама“ е книжевна метафора за пустините во сите нас
Во рамките на новиот фестивал за литература и општа култура – „Видик“, вчеравечер (21 мај), во „Литература.мк“, на улица „Македонија“, беше промовирана збирката раскази „Атакама“ од црногорскиот автор Никола Николиќ. Книгата, која е дел од едицијата „Литера модерна“, во издание на „Арс Ламина“, од црногорски јазик ја преведе Дејан Василевски.
Промоторка на ова издание беше писателката Румена Бужаровска, а во улога на модераторка беше уредничката Оливера Ќорвезироска.
„Атакама“ е збирка од петнаесет покуси и подолги раскази, длабоко нурнати во современите појави и проблеми на црногорското, но и на поширокото општество на нашето време. Николиќ ги осветлува темнините за кои обично се молчи, директно и крајно отворено. Пишува за самоубиство, за прерани болести, за сложени семејни и љубовни врски, но и за тоталитаризмот и за судирот на различните култури. Иако се вика „Атакама“, како чилеанската пустина – едно од најсушните места на светот, збирката на Николиќ бескомпромисно го опфаќа црногорското милје, метафорично потпирајќи се на пустините и сушите во сите нас, на нашите лични, помалку или повеќе скришни „атаками“.
– Атакама е симбол за две крајни ситуации во кои можат да се најдат луѓето. Расказот „Атакама“, по кој е именувана и збирката, го напишав меѓу првите. Настана откако го погледнав документарното ремек-дело на чилеанскиот филмаџија Патрицио Гузман „Носталгија за светлината“, во кое се прикажуваат допирот и комуникацијата на две крајности, две потраги – едната по нови форми на живот, а другата – барање на остатоците од жртвите на диктатурата, расеани во пустината. Во расказот се обидов да ја отсликам националната трагедија над која, сепак, се издигнува надежта: жените бараат коски, остатоците од нивните сакани, во сенка на огромните телескопи на астрономите, кои се во потрага по нов живот. Едни бараат доказ (знак) за смртта, а другите за живот. Во мојата приказна се обидов да ги спојам двете крајности, па така астрономот ѝ помага на една жена да го пронајде мртвото тело на својот син. Дистанцата само навидум е непремостлива, всушност солидарноста меѓу луѓето е мостот, а желбата за живот, заеднички двигател. Приказните од „Атакама“, особено од централниот дел наречен „Хоризонти“, со некои модификации, би можеле да се случат секогаш и секаде на нашата планета. Сѐ што е видливо со голо око е предмет на еволуција и диференцијација. Чувствата, суштинските, она што го гради човекот однатре – се еднакви по природа, каде и да се замислат – рече Николиќ, кој по професија е новинар, и вели дека вистинските приказни често се среќаваат во неговите книжевни дела.
Бужаровска посочи дека реалните политички теми често се инспирација на Николиќ, тој и во секојдневието се интересира и е информиран за актуелните политички случувања. Тоа се забележува и во неговите дела, а видливо е и во носечкиот расказ „Атакама“.
Николиќ (1989) истакна дека поезијата е најсовршена форма за изразување, но преферира да пишува кратки и долги прозни дела. Иако досега има објавено три романи: „Јазол“ (Čvor, 2011), „Меандра“ (Meandar, 2014) и „Сирени за тревога“ (Sirene za uzbunu, 2019), сепак вели дека расказите му се подрага форма за пишување.
Покрај „Атакама“ (во Црна Гора објавен во 2016 година), ја има објавено и збирката „Исечете ги високите дрвја“ (Posijecite visoko drveće, 2023).
Коавтор е на книгата „2020“ (дневнички записи), со уште петмина автори од екс-ју земјите, објавена во Загреб, Белград и во Скопје. Добитник е на наградата „Бихорска Венера“ за краток расказ. Расказите му се преведувани на албански, англиски, италијански, германски и на македонски јазик. Збирката раскази „Атакама“ е преведена и на италијански јазик (2023).
Денеска (22 мај), програмата на „Видик“ продолжува со тематскиот интерактивен настан за фанови, „Враќањето на Шерлок Холмс“, што ќе се одржи во 19 часот, во „Литература.мк“, „Сити мол“. На настанот, организиран во чест на денот на раѓањето на сер Артур Конан Дојл (22 мај 1859 – 7 јули 1930), автор на серијалот за славниот детектив Шерлок Холмс, ќе биде претставена едицијата „Шерлок Холмс“ во издание на „Арс Ламина“, која содржи девет новопреведени наслови („Студија во скарлетна боја“, „Знакот на четворката“, „Баскервилскиот пес“, „Долина на стравот“, „Авантурите на Шерлок Холмс“, „Мемоарите на Шерлок Холмс“, „Враќањето на Шерлок Холмс“, „Пред да падне завесата“, „Архивата на Шерлок Холмс“), кои имаат нов дизајн на корици од илустраторката Александра Софрониевска, која ќе биде дел од настанот. Исто така, ќе биде претставен и серијалот „Шерлок Холмс за деца“ – со десет книги за генијалниот детектив, адаптирани за најмладите читатели.
Популарниот битолски стендап-комичар Марјан Георгиевски, на 23 мај (четврток), во 19 часот, во „Литература.мк“, „Дајмонд мол“, ќе ја изведе својата монодрама „Железно небо“, од која произлезе и неговата прва книга со ист назив во издание на „Арс Ламина“. Со театарската изведба тој ќе ја промовира книгата, со која дебитира во книжевниот свет.
Во чест на Денот на сесловенските просветители – светите Кирил и Методиј (24 мај, петок), во 21 часот во „Литература.мк“, „Дајмонд“, ќе се одржи настанот „Џез на кирилица“, со еден од најнадежните македонски џез-состави „Мојра“. Групата настапува во состав: Јасна Трпкова, Дарко Јованов, Зоран Павлоски, Павел Ренџов и Петар Христов.
Целосната програма на „Видик“ можете да ја проследите на следниот линк: https://www.literatura.mk/vidik
*Пр објава
